Reakcja Rzecznika Praw Obywatelskich na APT w sądach

Nasze działania, Sądownictwo

Informujemy, że organizacja związkowa dotarła do pisma Głównego Inspektora Pracy z dnia 12.10.2012, które zostało skierowane do Ministra Sprawiedliwości. W piśmie tym Główny Inspektor Pracy zajął stanowisko w sprawie zatrudniania w sądownictwie powszechnym pracowników poprzez agencje pracy tymczasowej, stwierdzając, że zatrudnianie w sądach pracowników tymczasowych w celu powierzania im czynności zarezerwowanych dla urzędników i asystentów sędziów zmierza de facto do obejścia przepisów ustawy z dnia 18.12.2008 o pracownikach sądów i prokuratury oraz przepisów ustawy z dnia 27.07.2001 Prawo o ustroju sądów powszechnych. Główny Inspektor Pracy zaznaczył, że praktyka zatrudniania w sądach pracowników tymczasowych wydaje się stać w sprzeczności z przepisami obu ww. ustaw, których celem jest zapewnienie posiadania odpowiednich kwalifikacji przez osoby zatrudniane w sądownictwie.

Pismem z dnia 18.12.2014 Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało organizację związkową, że Minister Sprawiedliwości nie odpowiadał na pismo Głównego Inspektora Pracy z dnia 12.10.2012.
Ministerstwo Sprawiedliwości przesłało ponadto organizacji związkowej kopie:

  • odpowiedzi z dnia 08.10.2012 udzielonej przez Ministra Sprawiedliwości Pani Teresie Lipowicz – Rzecznikowi Praw Obywatelskich,
  • odpowiedzi z dnia 04.04.2013 udzielonej przez Ministra Sprawiedliwości Panu Stanisławowi Trociukowi – Zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich.

W piśmie z dnia 04.04.2013 znalazło się zapewnienie Ministra Sprawiedliwości, że: „w niedługim czasie po wejściu w życie projektowanych regulacji problem niedostatecznej liczby pracowników w niektórych sądach powszechnych znajdzie rozwiązanie systemowe, co uczyni zbędnym korzystanie przez te sądy powszechne z pracy świadczonej przez pracowników tymczasowych i tym samym będzie stanowiło realizację postulatów zgłaszanych m.in. przez związki zawodowe”.

Pismem z dnia 31.12.2014 Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało organizację związkową, że pismo Głównego Inspektora Pracy z dnia 12.10.2012 nie było przekazywane prezesom i dyrektorom sądów powszechnych. Nie podano przyczyn nierozesłania przedmiotowego pisma do sądów powszechnych.

W ocenie organizacji związkowej brak odpowiedzi Ministra Sprawiedliwości na pismo Głównego Inspektora Pracy z dnia 12.10.2012 uzasadniania twierdzenie, że Minister Sprawiedliwości nie zanegował słuszności i milcząco zaakceptował stanowisko Głównego Inspektora Pracy. Z kolei, nieprzekazanie przez Ministra Sprawiedliwości pisma Głównego Inspektora Pracy z dnia 12.10.2012 prezesom i dyrektorom sądów ocenić należy jako sytuację skandaliczną, bowiem z uwagi na rangę i znaczenie przedmiotowego stanowiska Głównego Inspektora Pracy, a także z racji tego, że Minister Sprawiedliwości sprawuje nadzór administracyjny nad sądownictwem powszechnym – przedmiotowe pismo powinno zostać przekazane prezesom i dyrektorom sądów do wiadomości i wykorzystania.

Zapewnienia Ministra Sprawiedliwości z dnia 04.04.2013 o tym, że: „w niedługim czasie po wejściu w życie projektowanych regulacji problem niedostatecznej liczby pracowników w niektórych sądach powszechnych znajdzie rozwiązanie systemowe, co uczyni zbędnym korzystanie przez te sądy powszechne z pracy świadczonej przez pracowników tymczasowych i tym samym będzie stanowiło realizację postulatów zgłaszanych m.in. przez związki zawodowe” – okazały się niewiele znaczącymi obietnicami bez pokrycia, ponieważ w dalszym ciągu na masową i coraz większą skalę zatrudnia się w sądach apelacji warszawskiej pracowników poprzez agencje pracy tymczasowej, o czym świadczą chociażby opublikowane w ostatnim czasie kolejne ogłoszenia przetargowe na świadczenie usług w tym zakresie.

Zatrudnianie przez sądy pracowników za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej dowodzi, że w apelacji warszawskiej występują bardzo poważne braki etatowe. Potwierdza to zresztą kierownictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie, które w piśmie numer D-741-293/13 z dnia 31.07.2014 skierowanym do Ministra Sprawiedliwości stwierdza wprost: „Występujące aktualnie poważne niedobory etatowe w grupach: asystentów sędziego i urzędników sądowych w powiązaniu z obowiązującym – zgodnie z przyjmowanymi założeniami – zakazem planowania dodatkowych etatów w tych grupach zawodowych, bezwzględnie w sposób negatywny wpływają na bieżące funkcjonowanie sądów powszechnych z obszaru apelacji warszawskiej” i dalej: „Braki etatowe są na chwilę obecną bardzo poważne, co stanowi realne zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania jednostek sądownictwa powszechnego na obszarze apelacji warszawskiej – sytuacja w tym zakresie wymaga w naszej ocenie pilnej zmiany. Poniżej przedstawiam rzeczywiste potrzeby zgłoszone przez podległe jednostki:

referendarze sądowi – 15 etatów, co stanowi koszt około 1.450 tys. zł,
urzędnicy – 479 etatów, co stanowi koszt około 18.400 tys. zł,
asystenci sędziego – 148 etatów, co stanowi koszt około 5.900 tys. zł,
kuratorzy zawodowi – 8 etatów, co stanowi koszt około 338 tys. zł.”

Organizacja związkowa zwróciła się do Komisji Krajowej NSZZ “Solidarność” o wystąpienie do Rzecznika Praw Obywatelskich o podjęcie stanowczej interwencji w przedmiotowej sprawie.
W piśmie z dnia 22.01.2015 skierowanym do Ministra Sprawiedliwości, Rzecznik Praw Obywatelskich wyraził pogląd, że praktyka wykorzystywania pracowników tymczasowych w celu powierzenia im czynności zarezerwowanych dla urzędników i asystentów sędziów nie może być zaakceptowana, gdyż, poprzez pominięcie wymogów przewidzianych przepisami ustawy o pracownikach sądów i prokuratury oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, prowadzi do obniżenia rangi i powagi wymiaru sprawiedliwości, a także nasuwa wątpliwości konstytucyjne (art. 60 Konstytucji RP).

Ponadto Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o przedstawienie informacji o zakresie wykorzystywania pracy świadczonej przez pracowników tymczasowych przez sądy powszechne w 2015 r. oraz o planowanych działaniach zmierzających do wyeliminowania tego problemu.
W załączeniu przedstawiamy: