W dniu 25 kwietnia br. odbyło się spotkanie przedstawicieli MOZ NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury z Sekretarzem Stanu w MS, Panem Arkadiuszem Myrchą i Dyrektorem Departamentu Budżetu i Efektywności Finansowej, Panem Arturem Strumnikiem. Poruszane tematy można podzielić na trzy obszary: finansowy, organizacyjny i legislacyjny.
W obszarze finansowym: w części dotyczącej braku waloryzacji dodatków funkcyjnych i stanowiskowych oraz wynagrodzeń dyrektorów sądów wskazaliśmy przede wszystkim na obowiązujące przepisy, odwołując się do naszych stanowisk przestawionych w tej sprawie.
Stanowisko ws. waloryzacji dodatków, wynagrodzeń wszystkich pracowników oraz dyrektorów sądów
Zwróciliśmy uwagę, że te zagadnienia związane są z praworządnością i przestrzeganiem ustaw i jeżeli ustawa przyznaje prawo do waloryzacji, to należy jej przestrzegać. Uzyskaliśmy informację, że ministerstwo analizuje przedstawione przez nas stanowiska i należy oczekiwać decyzji w tym zakresie. Decyzje jeszcze nie zapadły, ale nie jest wykluczone, że będą zbieżne z naszymi stanowiskami. Zwrócono nam uwagę, że w tym zakresie stanowiska związków zawodowych się różnią. Wytłumaczyliśmy, że nasze uwagi w tym zakresie dotyczą wyłącznie kwestii przestrzegania prawa do waloryzacji. Jeżeli takie prawo przysługuje, nie można go uprawnionym odbierać. W zakresie środków pozostających z rozliczenia dodatkowego wynagrodzenia rocznego i ich redystrybucji poinformowano nas, że prace ministerstwa nie zostały jeszcze zakończone, w związku z tym informacja zostanie udzielona w terminie późniejszym.
W części dotyczącej zagospodarowywania oszczędności oraz środków 3% zaplanowanych na niestałe składniki wynagrodzeń (nagrody/premie) minister zapytał nas o stanowisko, jak daleko powinna być posunięta ingerencja ministerstwa w ramach rekomendacji kierowanych do sądów. Wskazaliśmy, że ta kwestia wymaga zgodnego stanowiska organizacji związkowych, natomiast w naszej ocenie rekomendacje nie mogą naruszać praw pracowniczych (np. karania za urlop na żądanie jak w latach ubiegłych) oraz powinny uwzględniać obowiązujące w danej jednostce regulaminy lub porozumienia dotyczące przyznawania niestałych składników wynagrodzenia. Podkreśliliśmy, że jedną z najważniejszych kwestii jest transparentność zasad przyznawania środków motywacyjnych w poszczególnych jednostkach.
Zasygnalizowaliśmy także, że część sądów tworząc preliminarze wydatków z zfśs, nie uwzględnia aktualnego (zwiększonego) odpisu, ponieważ w planach wydatków nie uwzględniono takich środków. Uzyskaliśmy odpowiedź, że pracodawcy w ramach posiadanych upoważnień mogą samodzielnie przenosić środki na zfśs z wydatków bieżących i dopiero przy braku takiej możliwości powinni występować o zwiększenie. W związku z tym uzgadniane przez pracodawców ze stroną społeczną preliminarze powinny bazować na aktualnym (wyższym) odpisie na zfśs.
Ponadto poprosiliśmy o analizę wydatków na BHP w skali kraju, tak aby ustalić możliwości oraz uczulić pracodawców na konieczność zwiększenia dofinansowania okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok. W naszej ocenie pomoc resortu usprawniłaby zmiany w tych miejscach pracy, w których dofinansowania w tym zakresie są bardzo niskie i odbiegły już dawno od realiów rynkowych. Wskazaliśmy na pozytywne przykłady, gdy koordynacja na poziomie apelacji pozwoliła zwiększyć kwoty dofinansowania, albowiem w naszej ocenie środki w skali kraju pozwalają na podniesienie tych kwot, a często problemem jest brak woli pracodawców i niewłaściwe planowanie w budżecie.
Omówiliśmy także poruszany już od wielu lat problem należności przekazywanych na rzecz PFRON. Poprosiliśmy o przeprowadzenie analizy czy należności te mogłyby być pokrywane ze środków pozapłacowych.
W obszarze organizacyjnym: omówiliśmy także trudne zagadnienie dyżurów aresztowych i rodzinnych. Wszystko wskazuje na to, że w tym zakresie konieczne jest wprowadzenie przepisów szczególnych. Minister wskazał, że dyżury pracownicze nie są czymś wyjątkowym i nie występują tylko w sądownictwie. Zwróciliśmy jednak uwagę, że są to zwykle instytucje, w których pracownicy są w stosunku służbowym i decydując się na większą dyspozycyjność w ramach pełnionej służby, mają zapewnione inne korzyści wynikające z przepisów szczególnych (branżowych). Tymczasem w sądach pracownicy są objęci zwykłym stosunkiem pracy i zwiększona dyspozycyjność nie jest odpowiednio rekompensowana. Podkreśliliśmy, że przy przeprowadzaniu kontroli w sądach inspektorzy PIP zwracają uwagę na naruszenie prawa do nieprzerwanego wypoczynku w związku z pozostawaniem w gotowości na dyżurze, co wynika m.in. z braków kadrowych.
Dodatkowo zasygnalizowaliśmy o docierających do nas niepokojących informacjach związanych z trybem powoływania pełnomocników ds. ochrony informacji niejawnych. Wskazaliśmy na wynikające z ustawy ograniczenia związane z łączeniem funkcji, fakt obowiązku zatrudniania pełnomocników przez kierowników jednostek (prezesów) na stanowisku samodzielnym oraz bezpośrednią podległość prezesowi. Ponadto na niedopuszczalność wyznaczania pełnomocników spośród pracowników, którzy nie zajmują stanowisk samodzielnych i nie podlegają prezesowi. Zwróciliśmy się o zbadanie sytuacji w sądach, czuwanie nad tą wrażliwą kwestią oraz analizę potrzeb etatowych w celu stworzenia warunków do właściwego zatrudniania pełnomocników. Usłyszeliśmy, że ministerstwo zbada tę sytuację.
W obszarze legislacyjnym: plany związane z pracami legislacyjnymi zakładają rezygnację z odrębnej ustawy o pracownikach sądów i prokuratury jako pragmatyki pracowniczej. Założono, że regulacje dotyczące wszystkich grup zawodowych zawarte będą w ustawach głównych, tj. odpowiednio Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz Prawo o prokuraturze. W naszej ocenie z pewnością byłoby to korzystne ze względu na rangę aktu prawnego i właściwe usytuowanie pozycji asystentów, urzędników i innych pracowników. Jak wskazał Minister, skoro te grupy zawodowe także tworzą sądy i prokuraturę, nie ma potrzeby rozpraszania przepisów w odrębnych ustawach.
Zwróciliśmy uwagę na konieczność rewizji pozycji ustrojowej dyrektorów sądów, która w ostatnich latach uległa istotnej degradacji de facto uniemożliwiając im podejmowanie decyzji zarządczych lub budżetowych. Minister poinformował, że są plany przywrócenia odpowiedniej pozycji dyrektorów.
Spotkanie oceniamy jako bardzo konstruktywne, przebiegające w atmosferze wzajemnego zrozumienia oraz zainteresowania poruszanymi zagadnieniami.
