MOZ NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury – w związku z treścią pisma z dnia 1 października 2020 r. – Znak: PK I BP 024.8.2020 – skierowanego przez Prokuratora Krajowego do P.T. Prokuratorów Regionalnych i Prokuratorów Okręgowych, działając na podstawie art. 7 ust. 1, art. 8 i art. 21 ust. 2 Ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 263 z późn. zm.) przedstawia, co następuje:
W części dotyczącej stosowanych systemów i rozkładów czasu pracy organizacja związkowa zwraca uwagę na to, że zgodnie z przepisami prawa pracy kwestie te obligatoryjnie podlegają uregulowaniu w regulaminach pracy – w trybie przewidzianym przez Kodeks pracy. Regulacje wprowadzane z pominięciem przepisów prawa pracy dotknięte są wadą nieważności i mogą rodzić po stornie pracowników roszczenia związane ze świadczeniem pracy poza normatywnym czasem pracy. Ponadto sygnalizujemy, że zgodnie z art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy działania naruszające przepisy o czasie pracy są penalizowane i zagrożone karą grzywny do 30 tys. zł.
Z dużym niepokojem obserwujemy pomijanie przepisów prawa powszechnie obowiązującego w zakresie wprowadzania zmian organizacji i czasu pracy – zwłaszcza, gdy naruszenia te dotyczą organu władzy publicznej, jakim są powszechne jednostki prokuratury, które bezwzględnie powinny przestrzegać przepisów prawa.
Jednocześnie zwracamy uwagę, że poważne wątpliwości budzi samo pojęcie systemu pracy zmianowej. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem GIP z dnia 13 sierpnia 2009 r. (KPGIP 2009/08/13-1) art. 128 § 2 pkt 1 kodeksu pracy należy interpretować w związku z art. 2 ust. 5 dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 listopada 2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy. “Praca w systemie zmianowym” oznacza zgodnie z dyrektywą każdą formę organizacji pracy w systemie zmianowym, zgodnie z którą pracownicy zmieniają się na tych samych stanowiskach pracy według określonego harmonogramu, łącznie z systemem następowania po sobie, który może mieć charakter nieprzerwany lub przerywany oraz pociąga za sobą konieczność wykonywania pracy przez pracownika o różnych porach w ciągu określonych dni lub tygodni. W ocenie organizacji związkowej taka sytuacja nie zachodzi w powszechnych jednostkach prokuratury – wątpliwe jest zatem stosowanie tutaj pracy zmianowej i używanie takiego pojęcia w pismach, czy autonomicznych źródłach prawa pracy.
W tych jednostkach prokuratury, które objęte są działaniem MOZ NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury podejmujemy stosowne działania w ramach kompetencji przysługujących zakładowym organizacjom związkowym.
W zakresie zawartych w piśmie Prokuratora Krajowego wskazówek, dotyczących zlecania i finansowania testów na obecność wirusa SARS-CoV-2 pragniemy zwrócić uwagę na to, że pracodawcy nie dysponują żadnymi kompetencjami w zakresie wydawania poleceń poddawania się jakimkolwiek badaniom lekarskim poza badaniami z zakresu medycyny pracy. Ponadto konieczne staje się zwrócenie uwagi na przepis art. 9 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 119, str. 1 z późn. zm.), zgodnie z którym pracodawca nie może pozyskiwać, ani przetwarzać informacji o wynikach badań medycznych.
Podnosimy także, że refundacja kosztów szczepień ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych jest dopuszczalna przez przepisy prawa jedynie w przypadku, gdy takie świadczenie będzie wypłacane w oparciu o kryteria określone w art. 8 Ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1070) – tj. w formie refundacji w wysokości uzależnionej od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu, a regulamin ZFŚS przewiduje wypłatę takiego świadczenia. Tryb zmiany regulaminów określony jest przepisami prawa powszechnie obowiązującego, zgodnie zaś z art. 27 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 263 z późn. zm.) ustalanie zasad wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w tym podział środków z tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności, a także przyznawanie świadczeń z funduszu dokonywane jest w uzgodnieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jednakże wydatkowanie środków z tego funduszu w sposób pomijający obowiązujące przepisy może prowadzić nie tylko do powstania roszczenia o zwrot tych środków na konto funduszu (art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s.), ale może być uznane przez organy kontrolne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czy urzędów skarbowych za niepodlegające zwolnieniu od danin publiczno-prawnych i rodzić konsekwencje potrącenia w takich przypadkach zaległych składek i podatków. Organizacja związkowa zwraca zatem uwagę na konieczność zachowania wszystkich obowiązków związanych z ustalaniem tego rodzaju świadczeń. W ocenie organizacji związkowej pismo może także wprowadzać w błąd w tym zakresie, że – jak to określono – “zakup szczepionek” z ZFŚS z pominięciem wspomnianych wyżej zasad w ogóle nie będzie świadczeniem socjalnym i może rodzić obowiązek odprowadzania składek i podatków. Ponadto pracownicy powinni wiedzieć, że ze wspomnianego w piśmie zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych będą korzystały świadczenia do łącznej wysokości 1000 zł w roku. Zatem każdy pracownik, któremu wypłacono świadczenia z funduszu ponad roczną sumę 1000 zł będzie zobowiązany odprowadzić podatek.
Jednocześnie z zadowoleniem przyjmujemy troskę Prokuratora Krajowego o pracowników zatrudnionych w powszechnych jednostkach prokuratury oraz zasygnalizowanie potrzeby uwzględniania w organizowaniu pracy potrzeb pracowników znajdujących się w szczególnej sytuacji.
KOMISJA MIĘDZYZAKŁADOWA
RZECZPOSPOLITA POLSKA
PROKURATOR KRAJOWY
Warszawa, dnia 01.10.2020 r.
PK I BP 024.8.2020
Państwo
Prokuratorzy Regionalni
Prokuratorzy Okręgowi
Szanowni Państwo,
W nawiązaniu do pisma z dnia 11 maja 2020 r., zawierającego polecenie zorganizowania pracy w powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury w systemie zmianowym, mając na względzie aktualną sytuację epidemiologiczną, polecam dokonanie analizy sposobu organizacji pracy w podległych jednostkach organizacyjnych, przy uwzględnieniu poniższych zasad:
– decyzje w przedmiocie odstąpienia od systemu dwuzmianowego uwzględniać muszą uwarunkowania organizacyjne, uzasadnione potrzeby podległych pracowników oraz lokalną sytuację epidemiologiczną, w tym w szczególności zakwalifikowanie danego terenu jako ,,obszaru czerwonego” bądź ,,obszaru żółtego”,
– efektywność systemu dwuzmianowego, w zakresie zapobiegania rozprzestrzenianiu się zakażeń, uzależniona jest od skuteczności rozwiązań wyłączających możliwość bezpośredniego kontaktu pomiędzy zmianami,
– w wypadku osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji, która nie może zostać rozwiązana nawet poprzez wyrażenie przez kierownika jednostki zgody na inne godziny rozpoczynania i kończenia pracy, jak i w sytuacjach konieczności wyeliminowania ewentualnego zagrożenia zakażeniem, np. w stosunku do osób tzw. drugiego kontaktu, istnieje możliwość polecenia pracownikowi wykonywania pracy zdalnej”,
– w wypadku zagrożenia jednostki prokuratury wystąpieniem zakażeń istotne może być szybkie wykonanie testów na obecność wirusa SARS-CoV-2; w szczególnie uzasadnionych przypadkach, przy zachowaniu zasad racjonalnego gospodarowania, należy rozważyć sfinansowanie takich testów ze środków prokuratury, w szczególności ze środków pozyskanych z tytułu rezerwy celowej budżetu państwa z przeznaczeniem na finansowanie zadań związanych ze zwalczaniem zakażeń i skutków COVID-19,
– ze środków powołanej rezerwy celowej mogą zostać również sfinansowane zakupy szczepionek przeciwko grypie, przy czym ewentualne finansowanie tych zakupów z wydatków bieżących rodzić będzie dla pracowników skutki w zakresie podatków oraz ewentualnie składek na ubezpieczenie społeczne; w przypadku zaś zakupu szczepionek ze środków ZFŚS, wartość otrzymanych świadczeń, łącznie do kwoty 1000 zł, zwolniona jest z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Mając na względzie konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego prokuratorów i pracowników prokuratury, przypominam o konieczności stosowania wytycznych dla funkcjonowania urzędów i instytucji państwowych w trakcie epidemii SARS-CoV-2 w Polsce (https://www.gov.pl/web/rozwoj/urzedy-i-instytucje państwowe).
Z poważaniem
[-] Bogdan Święczkowski
Do wiadomości:
– Dyrektorzy Biur i Departamentów
– Naczelnik Wydziału Spraw Wewnętrznych
– Naczelnicy Wydziałów Zamiejscowych DPZiK