Katowice, dnia 24 kwietnia 2023 r.
Nr-4/24/04/23
Szanowny Pan
Mikołaj Pawlak
Rzecznik Praw Dziecka
ul. Chocimska 6
00-791 Warszawa
Szanowny Panie Rzeczniku,
Międzyzakładowa Organizacja Związkowa NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury, działając w imieniu grupy zawodowej specjalistów Opiniodawczych Zespołów Sądowych Specjalistów, zaprasza Pana do wzięcia udziału w kolejnej inicjatywie ukierunkowanej na dobro dzieci.
Specjaliści Opiniodawczych Zespołów Sądowych Specjalistów są grupą zawodową wykonującą swoje obowiązki służbowe w wymiarze sprawiedliwości, dla której dobro małoletnich obywateli stanowi najwyższą wartość. Działalność OZSS jest Panu znana, o czym świadczy udział Rzecznika Praw Dziecka w rodzinnych postępowaniach sądowych, spowodowany prośbami zwaśnionych rodziców, niezadowolonych z formalnych rozstrzygnięć. Szereg inicjatyw podejmowanych przez Biuro RPDz można uznać za podobne w swoim zakresie do działań podejmowanych przez specjalistów w swojej codziennej pracy.
Organizacja związkowa w niniejszym piśmie chce zwrócić przede wszystkim uwagę na kwestię nadmiernego obciążenia specjalistów obowiązkami zawodowymi. Specjaliści OZSS opiniują w sprawach z udziałem małoletnich dzieci, które przychodzą do OZSS w bardzo trudnych momentach swojego życia. Część z małoletnich jest uwikłana w konflikty lojalnościowe wynikające z relacji pomiędzy skonfliktowanymi rodzicami. Część z nich przebywa także w placówkach opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych świadomych tego, że o ich powrocie do rodzinnego domu decyduje Sąd. Nie ulega wątpliwości, że powinni być traktowani ze szczególną troską, ponieważ te doświadczenia mają zasadniczy wpływ na ukształtowanie ich dalszych losów w dorosłym życiu (nierzadko w ich rodzinach dochodzi do konfliktów, rozpadu rodziny, ale również zaniedbań opiekuńczo-wychowawczych i przemocy).
Tymczasem obecna organizacja pracy specjalistów i ilość czynności do wykonania nie pozwala im na poświęcenie małoletnim odpowiedniego czasu, aby w sposób wszechstronny ich wysłuchać i po przeprowadzeniu szczegółowej analizy przedstawić sądowi kompleksową diagnozę systemu rodzinnego. Aktualnie wiele zespołów ma ustalony przez pracodawców limit wykonywanych badań na poziomie minimum 90 rocznie (lub więcej). Już w 2015 r. w raporcie Wystąpienia Pokontrolnego Prezesa Najwyższej Izby Kontroli zawarto uwagi i spostrzeżenia dotyczące Treści Standardów Opiniowania z marca 2011 r., wskazując m.in., że: „określenie minimalnej liczby 90 opinii, które powinny być wydane w ciągu roku przez jednego badającego stoi w sprzeczności z dobrem osób diagnozowanych. Kryterium ilościowe, w sytuacji, gdy znacznie ważniejsza jest jakość, to nieporozumienie. Jeżeli kryterium takie musi być stosowane, to powinno być określone na poziomie nie wyższym niż 70 opinii”. Niewątpliwie wpływ na powyższe ma także sporządzanie dodatkowych pisemnych opinii uzupełniających, przygotowywanie się i wydawanie opinii ustnych na rozprawach sądowych, czy też udzielanie odpowiedzi na pisma procesowe pełnomocników stron/uczestników postępowania sądowego, co nie jest wliczane do kryterium ilościowego, a wymaga poświęcenia niejednokrotnie wielu dodatkowych godzin pracy. Próba pogodzenia terminowego wykonywania obowiązków służbowych z dążeniem do wykonywania ich z najwyższą starannością jest dodatkowym obciążeniem psychofizycznym dla specjalistów, a niskie wynagrodzenia powodują odpływ kadry i brak kandydatów na specjalistów w OZSS-ach.
Z uwagi na powyższe, organizacja związkowa zwraca się z prośbą o wyznaczenie jak najszybszego terminu spotkania Rzecznika Praw Dziecka z przedstawicielami grupy zawodowej specjalistów OZSS zrzeszonych w MOZ NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury celem szczegółowego omówienia poruszanego problemu.
Organizacja związkowa prosi o udzielenie odpowiedzi na adres poczty elektronicznej: sekretariat@ps-solidarnosc.org.pl