31 maja br. w Ministerstwie Sprawiedliwości odbyło się spotkanie związków zawodowych z trzech central związkowych. Spotkanie dotyczyło spraw związanych z narzędziami informatycznymi w sądach. Z naszej strony uczestniczyli w spotkaniu także informatycy. Ze strony ministerstwa w obecności sekretarza stanu Michała Wosia uczestniczyli Pan Zbigniew Wiśniewski – Dyrektor DIRS oraz Pan Radosław Płucisz – Dyrektor Generalny.
Dzisiaj, w nawiązaniu do tego spotkania skierowaliśmy pismo:
Katowice, dnia 17 czerwca 2022 r.
Nr-1/17/06/2022
Szanowny Pan
Zbigniew Wiśniewski
Dyrektor Departamentu
Informatyzacji i Rejestrów Sądowych
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Szanowny Panie Dyrektorze,
nawiązując do spotkania przedstawicieli trzech central związkowych z kierownictwem Departamentu Informatyzacji i Rejestrów Sądowych, które odbyło się w dniu w dniu 31 maja 2022 r. strona społeczna przedstawia szczegółowe zestawienie zagadnień poruszanych w trakcie przedmiotowego spotkania:
- Aktualnie w sądach wdrażane są systemy Rejestracji Czasu Pracy (RCP), a wiele jednostek takie systemy już posiada od jakiegoś czasu. Niestety systemy pochodzą od różnych producentów przez co zapewniają różną funkcjonalność oraz integrację z systemem ZSRK. Wydanie rekomendacji co do jednego systemu, na którym sądy mogłyby się oprzeć pozwoliłoby na przygotowanie jednolitego środowiska ułatwiającego w przyszłości pełną integrację z systemami funkcjonującymi w Sądach oraz Ministerstwie Sprawiedliwości.
- Istotnym aspektem pozwalającym funkcjonować każdej jednostce sądownictwa jest system repertoryjno-biurowy. Przygotowanie centralnych umów na wspomniane systemy pozwoli zapewnić wszystkim jednostkom jednolity dostęp do serwisu, aktualizacji, poszczególnych modułów i funkcjonalności, jak i odpowiednie wsparcie oraz możliwość negocjacji wspomnianych aspektów z poziomu centralnego.
- Centralizacja umów na Systemy Informacji Prawnej (SIP) może wygenerować oszczędności dzięki zakupowi globalnemu dla wszystkich podległych jednostek. Z systemów tych korzystają wszystkie sądy, a aktualnie zakupy systemów LEX oraz LEGALIS dokonywane są we własnym zakresie. Powoduje to mnogość wersji oraz różne opcje dostępowe (offline, dostęp przez LAN, dostęp przez Internet, poprzez sieć LAN danego sądu, czy też „zdalnie” poprzez licencje umożliwiające na dostęp z dowolnego miejsca). Stworzenie centralnych umów pozwoli zapewnić ujednoliconą wersję dla każdego użytkownika, jednocześnie wzmacniając możliwości negocjacyjne zamawiającego zarówno w ramach otrzymanego upustu oraz wyboru odpowiednio dopasowanej do wymagań wersji.
- Rozbudowa i niezawodność usług informatycznych nie będzie możliwa bez globalnej centralizacji w szeroko rozumianym znaczeniu. Zarówno w odniesieniu do zasobów ludzkich, sprzętowych, licencyjnych oraz infrastruktury sieciowej i łącz. Istotnym jest, aby w jak najszybszym czasie został zaktualizowany i udostępniony projekt wyznaczający kierunek prac. Poszczególne apelacje mogły wówczas w bardziej zdecydowany sposób przygotować odpowiednie kroki przyspieszające prace związane z centralizacją. Nie mniej ważną kwestią jest zatrzymanie wysoko wykfalifikowanej kadry pracującej w sądach rejonowych, okręgowych oraz apelacyjnych tworząc odpowiednią siatkę stanowisk oraz płac, które zatrzymają odpływ służb IT do sektora prywatnego.
- Należy zaznaczyć, że w 2020 r. przedstawiono projekty dotyczące centralizacji poszczególnych systemów (UTM, NKW, FUDO oraz EDR), które wielu apelacjach z powodzeniem zakończono, jednak do dnia dzisiejszego nie wdrożono rozwiązań zawartych w „Koncepcji centralizacji IT na poziomie sądów apelacyjnych”, która zawierała propozycję działań wpływających na poprawę warunków pracy i płacy, pozwalającą zapobiec rezygnacjom z pracy wysoko wykwalifikowanych pracowników IT (co zostało zauważone w piśmie DIRS-IV.5420.28.2020).
- Rekomendacje zawarte w piśmie DIRS-V.540.1.2020 z dnia 15 maja 2020 r. spowodowały brak realnej możliwości inwestycji Sądów Okręgowych i Rejonowych w serwerownie, które zostały zakwalifikowane jako serwerownie klasy C i nie powinny być już rozwijane,
a jedynie utrzymywane do momentu migracji infrastruktury informatycznej. Założenia te jak najbardziej są słuszne, jednak w krótkim, określonym czasie. Aktualnie od momentu wydania rekomendacji mija trzeci rok. Sądy działają często na wieloletnich serwerach
i macierzach, bez gwarancji i bez wsparcia, co znacznie zwiększa prawdopodobieństwo poważnych usterek i przestojów. Obecnie w wielu apelacjach jakiekolwiek masowe migracje sprzętu i systemów nie są możliwe ze względu na brak Centralnych Ośrodków Przetwarzania Danych oraz łącz zapewniających odpowiednią prędkość przesyłu danych. - Poruszając kwestie łącz, w ostatnim czasie mocno promowany był projekt wykorzystania sieci OST112 jako sieć WAN dla sądów. Jednak pismo DIRS-V.5420.4.2022 z dnia 11 kwietnia 2022r. wskazuje, że projekt ten nie zostanie zrealizowany w najbliższym czasie. W przypadku możliwości jego uruchomienia istotnym jest fakt zapewnienia odpowiednich prędkości dla przesyłu danych. W tym momencie łącza pomiędzy jednostkami wykorzystywane są do zapewnienia funkcjonalności domeny ad.ms.gov.pl, poczty mailowej, systemów finansowo-kadrowych, ZSRK, Hpsm, Jira, NOE-SAD, Platformy Dostępu do Danych i wszystkich pozostałych portali niezbędnych do pracy. Dodatkowo łącza te są używane do przeprowadzania wideokonferencji systemu Recourt, działania Ksiąg Wieczystych, systemu Orcom zlokalizowanego w wielu sądach Apelacyjnych, synchronizacji danych z Portalem Informacyjnym itp. Aktualnie trwają prace nad centralizacją baz systemów repertoryjno-biurowych, co dodatkowo w znaczy sposób obciąży posiadane łącza. Dlatego też pojawiają się wątpliwości czy łącza OST112 (w przypadku realizacji projektu) zapewnią odpowiedni transfer umożliwiający poprawną realizacje zadań.
- Zrozumiałym jest fakt, że do przeprowadzenia procesu informatyzacji potrzebna jest inwentaryzacja, którą można uzyskać poprzez zebranie danych za pomocą ankiet. Jednak warte podkreślenia jest by posiadały one jak najbardziej jednoznaczne i dokładne opisy. Pozwoli to na uzyskanie wymaganych danych, oszczędzi czas Sądom Apelacyjnym oraz DIRS na wyjaśnianie ewentualnych wątpliwości, a także usprawni przekazywanie informacji przez poszczególne sądy.
- W przypadku centralizacji systemów repertoryjno-biurowych i finansowych ważne jest, aby zapewnić wsparcie dla starych wersji systemów, które ciągle funkcjonują w sądach lub ich pełną migrację do nowych środowisk. Tak jest przykładowo z wersjami Systemów SAWA Currenda Wydziałów Grodzkich, które współpracują ze starymi, nie wspieranymi wersjami SQL, czy też systemów finansowych Albit działających na starych wersjach baz Firebird.
- Wiele sądów zgłasza uwagi do działania systemów aktualnie wdrożonych i funkcjonujących w sądach. Należą do nich miedzy innymi SLPS (częste niedostępności systemu), MKS – Moduł Klienta Sądowego (wolna praca, losowe utraty łączności z serwerami powodujące utratę danych, problem z potwierdzeniami, które wyskakują jeden raz i po zamknięciu nie ma możliwości ich ponownego wyświetlenia) czy też EPU. W przypadku prac nad nowymi wersjami tych systemów, prosilibyśmy o przekazanie takiej informacji do podległych jednostek.
To zasygnalizowałoby użytkownikom, że Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad rozwojem i ulepszeniem programów, których obsługa często wymaga ogromnej cierpliwości. - Problemy pojawiają się również w przypadku braku przedłużenia umów wsparcia na poszczególne systemy. Przykładem może być Portal Orzeczeń, gdzie użytkownicy zostali pozostawieni bez wsparcia na okres ponad 2 miesięcy.
- W najbliższym czasie w wielu sądach zakończy się również wsparcie dla systemu Recourt. Aktualnie monopol na jego obsługę posiada jeden podmiot, który wykorzystuje swoją pozycję do dyktowania cen i warunków umowy. Przedłużenie umów wsparcia spowoduje znaczne obciążenie budżetów jednostek lub też doprowadzi do braku jego wykupienia w przypadku braku środków na ten cel.
- Poważnym problemem jest brak funkcjonowania systemu CAPE, który służy do archiwizacji nagrań z systemów Recourt. W dużych jednostkach macierze zostają zapełnione, a transfer nagrań jest niemożliwy od kilku lat.
- Wdrożenie wielu systemów centralnych takich jak Fireeye, MEDC itp. powoduje znaczne obciążenie komputerów od wielu lat używanych w sądach. Sprzęt ten nie posiada dysków SSD, ani odpowiedniej ilości pamięci do zapewnienia funkcjonowania wspomnianego oprogramowania oraz systemów niezbędnych do pracy użytkowników w systemach repertoryjno-biurowych.
- Problemem zgłaszanym przez jednostki jest wdrożenie oprogramowania „Wymiana międzyinstancyjna”, a spowodowane jest to użytkowaniem systemów repertoryjno-biurowych różnych producentów ( ORCOM, Sędzia2, Currenda, Zeto Świdnica).
- Bardzo częstym problemem są statystyki kwartalne, półroczne, roczne, gdzie aktualizacje do nowych formularzy – ministerialnych są przeprowadzane pod koniec okresu statystycznego, co znacznie wpływa na opóźnienie składanych sprawozdań. Firmy (Orcom, Currenda) tłumaczą się tym, że zmiany z MS są przekazywane w ostatniej chwili.
- Wartym poruszenia jest również kwestia prowadzonych wdrożeń, które zostały zlecone np. przez DIRS lub BC. Często realizowane są one na „wyższych poziomach” przez podmioty zewnętrzne, a w Sądach Okręgowych i Rejonowych wdrożenia musza być realizowane przez lokalnych informatyków.
- Niestety nie wszystkie sądy mają dostęp na tym samym poziomie do usług i systemów Ministerialnych z sieci Ksiąg Wieczystych. Przykładowo pojawiają problemy z dostępem do Platformy Dostępu do Danych (Pesel Sad). Sądy muszą prosić o udrożnienie ruchu, a zdarza się, że zlecenia te muszą być kilkukrotnie ponawiane.
- Ważnym zagadnieniem są duże problemy w funkcjonowaniem systemu Krajowego Rejestru Zadłużonych, których nie sposób wymienić w tym konkretnym piśmie, a które powodują nie tylko znaczące zwiększenie obciążenia pracą dla pracowników, ale mogą generować dodatkowe koszty po stronie Skarbu Państwa na skutek chociażby postępowań w zakresie przewlekłości. MS stara się na bieżąco problemy z systemem KRZ rozwiązywać, jednak z uwagi na bardzo dużą ich ilość przystosowywanie systemu do prawidłowego funkcjonowania bardzo rozciąga się w czasie. Przykładowe „bolączki” systemu KRZ to brak połączenia z SLPS, brak możliwości zamieszczania protokołów z ReCourt, prawidłowego sporządzania sprawozdań, (zarówno miesięcznych, jak i kwartalnych), problemy z tworzeniem korespondencji czy usuwaniem błędnie utworzonej korespondencji, brak urządzeń, w których rejestrowane powinny być środki odwoławcze, jak również wnioski o uzasadnienie, skomplikowane wyszukiwanie spraw, itd.
- Strona społeczna zwraca również uwagę na tematy dotyczące BC takie jak Fireeye oraz MEDC – udostępnienie większej funkcjonalności tych systemów dla lokalnych informatyków w sądach spowoduje, że będzie możliwa rezygnacja z dotychczas używanych systemów Statlook, Log System itp.
W przypadku dodatkowych pytań, wątpliwości czy pojawiających się nowych zagadnień strona społeczna jest otwarta na kontakt oraz ewentualne kolejne spotkania dotyczące tego tematu.
Z poważaniem,
[-] Edyta Odyjas
Przewodnicząca Komisji
Międzyzakładowej Organizacji Związkowej
NSZZ „Solidarność”
Pracowników Sądownictwa i Prokuratury