Przedstawiamy korespondencję prowadzoną z Ministerstwem Sprawiedliwości w tej sprawie:
Pismo do MS z dnia 25.06.2024 r.:
Szanowny Pan
Adam Bodnar
Minister Sprawiedliwości
Szanowny Panie Ministrze,
po lekturze wywiadu z sędzią Martą Kożuchowską-Warywodą kierującą obecnie Departamentem Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych w MS, w szczególności w części dotyczącej planów resortu dotyczących wzmocnienia sędziów w kompetencje informatyczne, digitalizację korespondencji, elektronicznego obrotu korespondencji, wykorzystywaniem bardziej zaawansowanych programów komputerowych w codziennej pracy Międzyzakładowa Organizacja Związkowa NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury postanowiła zabrać głos w tej sprawie, szczególnie że w ocenie Pani Dyrektor DKO wyposażenie sędziów w odpowiednie narzędzia informatyczne pozwoli usprawnić ich pracę orzeczniczą i tym samym przyspieszyć postępowania sądowe.
Organizacja związkowa od dawna postuluje stworzenie jednolitego systemu teleinformatycznego dostosowanego w pełni do potrzeb sądownictwa, który w końcu odciążyłby urzędników sądowych, asystentów sędziego i innych pracowników (tzw. obsługi) od wykonywania bardzo dużej liczby dodatkowych czynności (często takich samych) w kilkunastu niekompatybilnych ze sobą systemach informatycznych (do większości z nich obowiązuje inny login i hasło, co także stanowi utrudnienie). Jednakże, żeby nowo utworzony jednolity system faktycznie dobrze funkcjonował i usprawniał pracę, sędziowie muszą aktywnie w tym uczestniczyć i włączyć się (zaangażować) na równi z pozostałymi pracownikami w korzystanie z narzędzi, które daje im XXI wiek.
Strona społeczna pragnie uzmysłowić kierownictwu resortu, że obecnie rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej i stopień zaangażowania dużej grupy sędziów w tym aspekcie pozostawia wiele do życzenia, czego z pewnością nie wykażą oficjalnie przeprowadzone w sądach rozpytania prezesów czy analizy. Brak istotnej poprawy tej sytuacji spowoduje, że przyspieszenie postępowań sądowych nawet przy prawidłowo funkcjonującym jednolitym systemie może okazać się mniej spektakularne od oczekiwanego, ponieważ nadal szeregowi pracownicy będą zmuszani do wykonywania w systemie czynności, które zgodnie z przepisami należą do orzeczników. Bardzo wielu sędziów unika pracy w systemach informatycznych, wydaje zarządzenia na “żółtych” karteczkach (często nieczytelne), zleca urzędnikom sądowym przygotowywanie orzeczeń lub przekazuje je sekretariatowi ręcznie sporządzone do przepisania, angażuje czas urzędników na dyktowanie uzasadnień.
Na marginesie organizacja związkowa zwraca uwagę, że wynagrodzenie sędziego w stosunku do wynagrodzenia urzędnika sądowego jest kilkukrotnie wyższe i nie ma podstaw do tego, aby urzędnicy wykonywali dodatkowe, nienależące do nich czynności za sędziów, mając w zakresie swoich obowiązków wystarczającą liczbę zadań, które muszą wykonać terminowo i z zachowaniem należytych standardów pracy.
Mając na uwadze powyższe, strona społeczna zwraca się z prośbą o jednoczesne podjęcie działań ukierunkowanych na wzrost zaangażowania sędziów w aktywne wykorzystywanie dostępnych już w tej chwili narzędzi informatycznych i innych zdobyczy technologicznych, aby osiągnięcie zamierzonych celów związanych z nowoczesną informatyzacją sądów było realne.
Organizacja związkowa wnosi o poinformowanie o podjętych działaniach w przedmiotowej sprawie na adres poczty elektronicznej: sekretariat@ps-solidarnosc.org.pl
Z poważaniem
Komisja MOZ NSZZ PSiP
Odpowiedź z MS z dnia 26.07.2024 r.:
Szanowne Panie Przewodniczące,
w odpowiedzi na pismo z dnia 25 czerwca 2024 r. Nr-2/25/06/24, nadesłane drogą elektroniczną do Ministerstwa Sprawiedliwości uprzejmie przedstawiam następujące stanowisko.
Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z informacją otrzymaną z Departamentu Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych dotychczas do Departamentu nie wpływały skargi dotyczące zachowań opisanych w kierowanym przez Panie Przewodniczące wystąpieniu, a które miałyby polegać na „zmuszaniu szeregowych pracowników do wykonywania w systemie czynności, które zgodnie z przepisami należą do orzeczników”. W pismach kierowanych do Departamentu Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych nie podnoszono również, że „bardzo wielu sędziów unika pracy w systemach informatycznych, wydaje zarządzenia na “żółtych” karteczkach (często nieczytelne), zleca urzędnikom sądowym przygotowywanie orzeczeń lub przekazuje je sekretariatowi ręcznie sporządzone do przepisania, angażuje czas urzędników na dyktowanie uzasadnień.”
W myśl art. 22 § 1 b ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 334), zwaną dalej: „u.s.p.”, zwierzchnikiem służbowym sędziów jest prezes sądu. W kompetencji prezesa sądu pozostają również czynności w sprawach bieżących, związane ze sprawnym funkcjonowaniem sądu (§ 30 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych – Dz. U. z 2024 r. poz. 867, zwany dalej: „Regulamin”). Natomiast zwierzchnikiem służbowym pracowników sądów jest dyrektor sądu (art. 31a § 1 pkt. 3 u.s.p.).
Zgodnie z art. 11 § 2 u.s.p. wydziałem kieruje przewodniczący wydziału, którym jest prezes albo wiceprezes sądu lub inny sędzia, natomiast w myśl § 18 ust. 1 Regulaminu, sekretariatem kieruje kierownik sekretariatu. Kwestie związane ze sposobem wykonywania pracy, w tym w systemach informatycznych są związane z organizacją pracy w wydziale i jako takie pozostają w kompetencjach przewodniczących wydziałów oraz kierowników sekretariatów. Ewentualne nieprawidłowości na tym polu powinny być zgłaszane kierownikom sekretariatu oraz przewodniczącym wydziału, w tym również przez działające na terenie poszczególnych sądów organizacje związkowe. W opisanym zakresie konieczne jest współdziałanie osób funkcyjnych (przewodniczących wydziałów i kierowników sekretariatów, a w dalszej kolejności prezesa sądu i dyrektora sądu). Wszystkie ewentualne sporne sytuacje winny być rozwiązywane na bieżąco w obrębie danej jednostki.
Z wyrazami szacunku
Dyrektor Biura Ministra
Pismo do MS z dnia 22.08.2024 r.:
Szanowny Panie Ministrze,
nawiązując do udzielonej odpowiedzi w piśmie z dnia 26 lipca 2024 r. (BM-I.054.56.2024) Komisja Międzyzakładowej Organizacji Związkowej NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury jest zaskoczona, że resort sprawiedliwości nie traktuje pisma organizacji związkowej z dnia 25 czerwca 2024 r. (Nr-2/25/06/24) jako zgłoszenia, mając na uwadze fakt, że związki zawodowe reprezentują pracowników zarówno w sprawach zbiorowych, jak i indywidualnych, a informacje, które zawarła w swoim piśmie, są przekazywane właśnie przez pracowników sądów.
Organizacja związkowa doskonale zdaje sobie sprawę, że tego rodzaju problemy winny być rozwiązywane w pierwszej kolejności na drodze wewnętrznej poprzez dialog z kierownictwem danej jednostki organizacyjnej i takie kroki podejmowała wielokrotnie na przestrzeni ostatnich kilku lat. Niestety zwykle nie przynosiło to żadnych wymiernych rezultatów, a prezesi sądów mniej lub bardziej otwarcie komunikowali, że przyzwalają na takie praktyki i nie widzą w tym nic niestosownego czy niezgodnego z prawem. W związku z powyższym strona społeczna nie jest zdziwiona brakiem zgłoszeń w tym przedmiocie, a w przypadku skierowania przez Ministerstwo zapytania na ten temat zapewnia, że odpowiedzi zaprzeczałyby istnieniu takiego stanu rzeczy.
Z ostrożności organizacja związkowa podkreśla, że nie będzie ujawniać konkretnych sądów, w których podejmowała interwencje w tej sprawie z uwagi na dobro pracowników i konieczność ich ochrony. Natomiast z informacji, które do strony społecznej docierają, wynika, że ten problem występuje w zdecydowanej większości sądów. Jest to szczególnie niepokojące w obliczu zapowiedzi Ministerstwa dotyczących dalszych działań na rzecz informatyzacji sądów i wdrażania kolejnych narzędzi informatycznych dla sędziów, albowiem z całą pewnością obciąży to głównie szeregowych pracowników sądów.
Na marginesie należy dodać, że wynagrodzenie sędziego w stosunku do wynagrodzenia urzędnika sądowego jest kilkukrotnie wyższe i nie ma podstaw do tego, aby urzędnicy wykonywali dodatkowe, nienależące do nich czynności za sędziów, mając w zakresie swoich obowiązków wystarczającą liczbę zadań, które muszą wykonać terminowo i z zachowaniem należytych standardów pracy. Ponadto w 2025 r. wynagrodzenia sędziów mają wzrosnąć o około 14%, a urzędników o 4,1%, co dodatkowo wpłynie demotywująco na pracowników i ich (już i tak wysoki) poziom frustracji.
Mając na uwadze powyższe, strona społeczna ponownie zwraca się z apelem o podjęcie działań ukierunkowanych na wzrost zaangażowania sędziów w aktywne wykorzystywanie dostępnych już w tej chwili narzędzi informatycznych i skierowanie pisma do prezesów sądów w tym przedmiocie.
Organizacja związkowa wnosi o poinformowanie o podjętych działaniach w przedmiotowej sprawie na adres poczty elektronicznej: sekretariat@ps-solidarnosc.org.pl
Z poważaniem
Komisja MOZ NSZZ PSiP