Podsumowanie II Kongresu Pracowników Sądów i Prokuratury

Dzień I
Pierwszy dzień Kongresu był poświęcony przede wszystkim nowemu modelowi zatrudniania pracowników w sądach i prokuraturze. Przy okazji wystąpień referentów w Sesji I i ożywionych dyskusji dowiedzieliśmy się m.in., że MS przy tworzeniu i wdrażaniu nowych pomysłów nigdy nie korzystało z pomocy ekspertów spoza Ministerstwa (chociażby z zakresu ekonomii). Opinia przedstawicieli świata nauki, ich wiedza i doświadczenie mogłyby się okazać nie tylko potrzebne, ale wręcz konieczne, aby nowe zasady i przepisy rzeczywiście spełniały swoją rolę i wpływały na poprawę funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości zamiast wprowadzać dodatkowy chaos i generować niepotrzebne koszty – po stronie nie tylko finansowej, ale także ludzkiej. Między innymi prof. dr hab. Tadeusz Oleksyn swoim wystąpieniem, a potem czynnym udziałem w panelach dyskusyjnych, dał świadectwo innego i mądrego podejścia do problemów, z jakimi zmaga się sądownictwo.

Pojawienie się na mównicy Podsekretarza Stanu – Pana Wojciecha Hajduka zamiast Ministra Sprawiedliwości we własnej osobie, rozczarowała wielu uczestników Kongresu. Charakter wystąpienia i poruszanie (jak zwykle) tematów mało istotnych przez pana Wiceministra, w tym słynnego cudu „informatyzacji sądów” utwierdziło nas tylko w przekonaniu, że tona snikresów tutaj nie pomoże. Dlatego też wystosowaliśmy zapytanie do Ministerstwa Sprawiedliwości, co takiego ważnego robił Pan Minister Cezary Grabarczyk, że nie mógł nas zaszczycić swoją obecnością.

Sesji II udział wzięły związki zawodowe: „Solidarność” Pracowników Sądownictwa oraz Prokuratorów i Pracowników Prokuratury. Wiceprzewodnicząca Prezydium Rady Głównej Zarządu ZZPiPP RP Barbara Chrobak przedstawiła przede wszystkim problem statusu urzędników prokuratury (podobnie – sądów) i związanym z tym spadkiem prestiżu samej pracy oraz pogarszającymi się warunkami socjalnymi urzędników. Przewodnicząca MOZ NSZZ „Solidarność” Pracowników Sądownictwa Edyta Odyjas opowiedziała o większości problemów, z jakimi borykają się pracownicy sądów, naświetliła plan działań organizacji na najbliższy okres oraz przedstawiła propozycję modelu urzędnika, w tym proste i skuteczne rozwiązania głównych problemów w zarządzaniu kadrami w sądownictwie. Dodatkowo grupę kuratorów zawodowych reprezentował na mównicy Koordynator Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim Leszek Krakowczyk , który przybliżył zebranym problemy, z jakimi borykają się kuratorzy i na jakie realne niebezpieczeństwa są narażeni podczas wykonywania swoich obowiązków służbowych.

Sesja III poświęcona była praktyce zarządzania zasobami ludzkimi w sądach i prokuraturze. Para referentów w sposób „cukierkowy”, a dla nas nierealny, przedstawiła schematy zarządzania zasobami ludzkimi oraz jak powinno wyglądać wartościowanie stanowisk pracy. Po uważnym wysłuchaniu obu wystąpień jedno możemy powiedzieć na pewno – sądy (prokuratury również) nie są do tego odpowiednio przygotowane i z uwagi na szczególny charakter tych instytucji nie jest również możliwe wykonywanie wartościowania w odmienny sposób w każdej jednostce organizacyjnej. W toku ożywionej dyskusji stało się jasne, że zgodnie z tym, co wskazujemy od ponad roku, nie ma podstawy prawnej pozwalającej na rzeczywiste wprowadzenie w życie wartościowania, jak również, a może przede wszystkim, na wydawanie pieniędzy publicznych na ten cel (=defraudacja środków). W związku z tym wartościowanie nie stanowi także użytecznego narzędzia dla pracodawców w procesie niwelowania dysproporcji płacowych w sądownictwie.

Dzień II
Tematem przewodnim drugiego dnia Kongresu było zarządzanie obciążeniem psychospołecznym pracą w sądownictwie powszechnym (poruszane zagadnienia były także adekwatne do sytuacji pracowników prokuratury). Wystąpienie Pani Katarzyny Orlak ze Stowarzyszenia Zdrowa Praca stanowiło jednocześnie oficjalne otwarcie naszych wspólnych badań – „Monitoring stresu zawodowego w sądach i jego skutków zdrowotnych”. W tym zakresie będziemy jeszcze szczegółowo i na bieżąco informować wszystkich zainteresowanych. Zakończył się już proces przygotowawczy i wkrótce badania ruszają.
W tej sesji wystąpił także Pan Jarosław Chmielewski, który miał okazję przeanalizować ponad dwadzieścia przykładowych dokumentacji z zakresu oceny ryzyka zawodowego w polskich sądach. Jego wnioski były jasne i mało optymistyczne: żadna z przedstawionych mu ocen ryzyka zawodowego nie została opracowana w sposób prawidłowy i zgodny z obowiązującymi przepisami. Znakomita większość nie uwzględniała także w żadnym zakresie ryzyka psychospołecznego, co – przypomnijmy – jest także obowiązkiem pracodawcy (!).

Nie można też nie wspomnieć o wystąpieniach specjalistów z Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, którzy przybliżyli zagadnienie zarządzania ryzykiem psychospołecznym w innych krajach europejskich, w tym przedstawili analizę porównawczą w tym zakresie obejmującą Polskę. Wskazali także, jak ważnym elementem obciążenia psychicznego w pracy jest mobbing i jakie negatywne skutki (w dużej mierze również ekonomiczne) to zjawisko ze sobą niesie. Na koniec tej sesji dowiedzieliśmy się, że Służba Więzienna od dłuższego czasu zajmuje się w praktyce zarządzaniem ryzykiem psychospołecznym i, że jest to nie tylko „do zrobienia”, ale przede wszystkim wpływa korzystnie na organizację pracy i funkcjonowanie jednostek organizacyjnych.