Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 listopada 2024 roku potwierdził prawo związku zawodowego “Solidarność” do informacji o nagrodach wypłacanych w prokuraturze, uznając za nieprawidłowe działania Prokuratury Krajowej w zakresie rozpatrywania wniosków o dostęp do informacji publicznej. To już druga wygrana MOZ NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury w sprawie dotyczącej transparentności wynagrodzeń.
Naczelny Sąd Administracyjny wydał 15 listopada 2024 r. wyrok potwierdzający prawo Międzyzakładowej Organizacji Związkowej NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury do informacji o nagrodach wypłacanych w prokuraturze. To już druga znacząca wygrana związku w sporze z Prokuraturą Krajową o dostęp do informacji publicznej.
Wyrok NSA obnażył szereg nieprawidłowości w działaniu Prokuratury Krajowej, a zarzut skargi kasacyjnej nazwał niestarannie skonstruowanym. Szczególnie krytycznie NSA ocenił próbę przedłużenia terminu na udzielenie odpowiedzi przez Prokuraturę Krajową. Jak wskazano w uzasadnieniu: “Podmiot zobowiązany nie powiadomił wnioskodawcy o powodach opóźnienia, co powoduje, że z upływem 14 dni od daty złożenia wniosku popadł w stan bezczynności, mimo tego, że skierował do skarżącego pismo informujące o przedłużeniu terminu. Pismo to jednak zostało przesłane już po upływie terminu do załatwienia sprawy, a dodatkowo nie zawierało informacji o przyczynach opóźnienia.”
Warto przypomnieć, że w grudniu 2022 r. nasza organizacja związkowa wygrała przed NSA sprawę o dostęp do informacji o wynagrodzeniach w Prokuraturze Krajowej. Jak podkreślono wówczas w uzasadnieniu: “Brak prawa do informacji o wynagrodzeniach na poziomie innym niż zakładowy, w praktyce sparaliżowałby funkcjonowanie związków zawodowych i ich organizacji na ponadzakładowym poziomie ich działania.”
Czytaj: Wynagrodzenia w PK: Wygrana „S” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury
Oba wyroki mają fundamentalne znaczenie dla wszystkich związków zawodowych działających w sektorze publicznym. Odmowa dostępu do informacji o wynagrodzeniach uniemożliwiałaby nam wykonywanie ustawowych obowiązków związanych z ochroną praw pracowniczych. Dlatego związki zawodowe nie mogą poddawać się w sprawach, w których podmioty publiczne utrudniają pozyskiwanie informacji o wydatkowaniu środków publicznych i kształtowaniu wynagrodzeń.
Najnowszy wyrok NSA ustanawia także istotny standard w zakresie terminów załatwiania wniosków o dostęp do informacji publicznej. Sąd wyraźnie wskazał, że obowiązkiem organu jest przestrzeganie obowiązujących przepisów prawa, a w konsekwencji takie zorganizowanie swojej pracy i zatrudnienia, aby obowiązek ten – także w zakresie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej – był zrealizowany.
Te orzeczenia stanowią znaczący krok w kierunku zwiększenia transparentności w funkcjonowaniu instytucji publicznych i potwierdzają skuteczność działań naszej organizacji w ochronie praw pracowniczych oraz kontroli wydatkowania środków publicznych. Jak podkreślił NSA w wyroku z 2022 roku: “Odmowa udostępnienia żądanej informacji uniemożliwia lub mocno ogranicza organizacjom związkowym możliwość wykonywania ustawowych obowiązków, kompetencji i praw, każde z tych zadań wymaga bowiem bieżącej analizy sytuacji dotyczącej zasad wynagradzania i sytuacji płacowej.
Stan faktyczny i przebieg sprawy dotyczącej udostępnienia informacji publicznej o nagrodach w prokuraturze
11 czerwca 2022 roku Międzyzakładowa Organizacja Związkowa NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury złożyła za pośrednictwem platformy ePUAP wniosek do Prokuratora Krajowego o udostępnienie informacji publicznej. Związek zawodowy wnioskował o udostępnienie informacji dotyczących środków na wypłatę nagród z okazji Dnia Prokuratury, w tym skanów pism kierowanych do prokuratur regionalnych i okręgowych, danych o kwotach zwiększających plany wydatków poszczególnych jednostek oraz informacji o sposobie dystrybucji tych środków.
Prokurator Krajowy dopiero 27 czerwca 2022 roku, a więc po upływie ustawowego 14-dniowego terminu, poinformował wnioskodawcę o przedłużeniu terminu rozpatrzenia wniosku do 11 lipca 2022 roku. W piśmie tym nie wskazano jednak przyczyn opóźnienia, co stanowiło naruszenie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.
W związku z przekroczeniem terminu, związek zawodowy 29 czerwca 2022 roku złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na bezczynność Prokuratora Krajowego. Ostatecznie organ udzielił odpowiedzi na wniosek 8 lipca 2022 roku, jednak tylko częściowo, odmawiając udostępnienia skanów pism kierowanych do prokuratur w sprawie nagród.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 21 grudnia 2022 roku uznał skargę za zasadną i stwierdził bezczynność Prokuratora Krajowego
Od tego wyroku Prokurator Krajowy wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, argumentując między innymi, że przy obliczaniu terminu na odpowiedź powinny mieć zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną, potwierdzając stanowisko sądu pierwszej instancji. NSA jednoznacznie wskazał, że organ nie może uchylać się od terminowego załatwiania wniosków o dostęp do informacji publicznej, powołując się na problemy techniczne z odbiorem korespondencji elektronicznej, a przepisy KPA nie mają zastosowania do obliczania terminów w sprawach dostępu do informacji publicznej.
Wyrok NSA z 15 listopada 2024 – sygn. akt: III OSK 683/23.