Stanowisko Komisji Międzyzakładowej
MOZ NSZZ „Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury
z dnia 26 maja 2025 r.
w sprawie jedności środowiska pracowniczego
oraz unikania upartyjnienia działalności związkowej
Komisja Międzyzakładowa MOZ NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury przedstawia swoje stanowisko, które uważa za uniwersalne. W ocenie organizacji związkowej wyraża ono bowiem fundamentalne zasady, którymi powinniśmy się kierować jako związkowcy, niezależnie od bieżącej sytuacji politycznej. Stanowisko to uważamy za w pełni zgodne ze Statutem NSZZ “Solidarność”, który podkreśla niezależność od partii politycznych, a także za zgodne z katolicką nauką społeczną wskazującą, że zadaniem związków zawodowych jest ochrona godności pracowników i ich praw, a nie udział w sporach politycznych.
Publikujemy stanowisko w kontekście zbliżających się wyborów prezydenckich w Polsce, wobec których dostrzegamy ryzyko upolitycznienia działalności związkowej. Pragniemy jednoznacznie podkreślić, że naszą misją jest reprezentowanie interesów wszystkich pracowników, niezależnie od ich przekonań politycznych. Angażowanie się w kampanię wyborczą – pośrednio lub bezpośrednio – mogłoby naruszać naszą niezależność i jedność środowiska zawodowego.
Naszym podstawowym celem jest ochrona praw pracowników, dbanie o godne warunki zatrudnienia i budowanie solidarności w środowisku pracy. Działalność ta powinna być niezależna od sympatii politycznych i partyjnych sporów, aby skutecznie reprezentować wszystkich zatrudnionych. Szczególnie w wymiarze sprawiedliwości, gdzie pracownicy pełnią funkcje związane z przestrzeganiem prawa i praworządnością, kluczowe jest zachowanie bezstronności i koncentracja na sprawach zawodowych.
Nasze stanowisko opiera się na trzech fundamentalnych filarach: [1] katolickiej nauce społecznej, [2] przepisach prawa pracy, [3] Statucie NSZZ “Solidarność”.
Katolicka nauka społeczna, wyrażona między innymi w encyklikach Rerum novarum – papieża Leona XIII, Laborem exercens i Centesimus annus – Jana Pawła II, podkreśla, że rola związków zawodowych polega na ochronie godności pracownika, walce o sprawiedliwe wynagrodzenie oraz przeciwdziałaniu wszelkim formom wyzysku.
ENCYKLIKA RERUM NOVARUM (LEON XIII, 1891)
„Inni znów pracują nad tworzeniem stowarzyszeń robotniczych; słowem i mieniem je wspierają i zabiegają o to, by ich działalność była szlachetna i skuteczna. […] Niechże państwo otoczy opieką te prawnie tworzone związki obywateli; niech się nie wtrąca w ich działalność i w ich organizację […]. Stowarzyszeniom tym – nie ulega wątpliwości – trzeba rozwagi i karności, żeby osiągnęły jednolitość w działaniu i zgodę w zamiarach. […] Należy przecież jako ogólną i niezmienną zasadę organizacji i kierownictwa w związkach robotniczych uznać żądanie, by członkom swoim w granicach możliwości dostarczały środków najstosowniejszych i najskuteczniejszych do osiągnięcia celu, którym jest: pomyślność stowarzyszonych w zakresie dóbr duchowych, cielesnych i materialnych” [41].
ENCYKLIKA LABOREM EXERCENS (JAN PAWEŁ II, 1981)
„Na gruncie tych wszystkich uprawnień, wraz z potrzebą ich zabezpieczenia ze strony samych ludzi pracy, wyrasta potrzeba jeszcze jednego uprawnienia. Jest to mianowicie uprawnienie do zrzeszania się, czyli do tworzenia stowarzyszeń lub związków mających na celu obronę żywotnych interesów ludzi zatrudnionych w różnych zawodach.”
„Związki nie mają charakteru ‘partii politycznych’ walczących o władzę i nie powinny podlegać decyzjom partii politycznych ani też mieć zbyt ścisłych związków z nimi. W takiej bowiem sytuacji łatwo tracą łączność z tym, co jest ich właściwym zadaniem”.
„Katolicka nauka społeczna nie uważa, ażeby związki zawodowe stanowiły li tylko odzwierciedlenie „klasowej” struktury społeczeństwa i były wykładnikiem nieuchronnie rządzącej życiem społecznym walki klas. Owszem, są one wykładnikiem walki o sprawiedliwość społeczną, o słuszne uprawnienia ludzi pracy wedle poszczególnych zawodów. Jednakże „walka” ta winna być traktowana jako normalne staranie o właściwe dobro: w tym wypadku o dobro odpowiadające potrzebom i zasługom ludzi zrzeszonych wedle zawodów — nie jest to natomiast walka „przeciwko” innym. Jeśli w sprawach spornych przybiera również i taki charakter, to dzieje się to z uwagi na dobro społecznej sprawiedliwości, a nie „dla walki” albo też dla wyeliminowania przeciwnika. Praca ma to do siebie, że przede wszystkim łączy ludzi — i na tym polega jej siła społeczna: siła budowania wspólnoty”.
ENCYKLIKA CENTESIMUS ANNUS (JAN PAWEŁ II, 1991)
„Człowiek pracuje dla zaspokojenia potrzeb swojej rodziny i wspólnoty, do której należy, Narodu i w końcu całej ludzkości. Uczestniczy ponadto w pracy innych pracowników tego samego przedsiębiorstwa, a także w pracy dostawców i konsumpcji klientów włączonych w łańcuch solidarności, który stopniowo rośnie”.
Przepisy prawa pracy, w tym Konstytucja RP i Kodeks pracy, gwarantują prawo do zrzeszania się, negocjowania warunków zatrudnienia oraz walki z dyskryminacją.
Statut precyzuje natomiast, że nasza działalność powinna zmierzać do obrony interesów pracowniczych, a nie angażowania się w spory polityczne.
W ostatnich latach polskie społeczeństwo doświadczyło głębokich podziałów, w dużej mierze związanych z polityką rozumianą jako sympatie partyjne. Konflikty te przeniknęły do wielu sfer życia społecznego, rodzinnego, w tym również do miejsc pracy. Reprezentując wszystkich pracowników, nie możemy przyczyniać się do dalszego pogłębiania tych podziałów.
Nasza działalność koncentruje się na trzech głównych obszarach: [1] ekonomicznym – przejawiającym się w negocjowaniu godziwych wynagrodzeń, monitoringu warunków pracy i płacy oraz zapewnianiu bezpieczeństwa zatrudnienia; [2] społecznym – związanym z organizowaniem pomocy, rozwijaniem działalności socjalnej, wspieraniem pracowników i ich rodzin; [3] edukacyjnym – przez szkolenia z zakresu praw pracowniczych, przeciwdziałania dyskryminacji i bezpieczeństwa pracy.
Jednym z najważniejszych naszych zadań jest walka z nierównym traktowaniem i wszelkimi przejawami dyskryminacji. W tym celu prowadzimy systematyczny monitoring warunków zatrudnienia, analizujemy różnice w wynagrodzeniach oraz dostęp do awansów i szkoleń. Zapewniamy wsparcie prawne dla osób, których prawa pracownicze są łamane lub które doświadczają niesprawiedliwego traktowania m.in. ze względu na wiek, płeć, niepełnosprawność, przekonania polityczne lub przynależność związkową.
Dążymy do tego, aby w miejscu pracy panowała atmosfera wzajemnego szacunku, zrozumienia i solidarności. Organizujemy spotkania integracyjne, tworzymy platformy dialogu między różnymi grupami zawodowymi oraz powołujemy komisje zajmujące się rozwiązywaniem konfliktów. Szczególną troską obejmujemy grupy wrażliwe – pracowników przed emeryturą, młodych zatrudnionych, osoby z niepełnosprawnościami oraz rodziców wychowujących dzieci.
Wymiar sprawiedliwości to szczególne miejsce pracy, gdzie bezstronność i równe traktowanie powinny być fundamentami codziennego funkcjonowania. Dlatego nasza organizacja związkowa zobowiązuje się do przestrzegania zasady niezależności od partii politycznych, działania na rzecz jedności środowiska pracowniczego i promowania dialogu społecznego jako podstawowej metody rozwiązywania konfliktów.
Nasza organizacja związkowa jest otwarta dla wszystkich pracowników, niezależnie od ich światopoglądu, przekonań religijnych czy sympatii politycznych – pod warunkiem, że podzielają oni uniwersalne wartości, na których opiera się nasza działalność. Są nimi: godność pracy, solidarność, równość, sprawiedliwość społeczna, uniwersalne wartości humanitarne, dialog społeczny, umacnianie rodziny i ochrona życia rodzinnego, współpraca w obronie praw pracowniczych, troska o osoby wrażliwe, a także ochrona kultury i edukacji.
Wierzymy, że w miejscu pracy kluczowe jest to, co nas łączy jako ludzi wykonujących swoje zawodowe obowiązki, a nie to, co nas dzieli w kwestiach politycznych. W pełni szanujemy indywidualną wolność każdego pracownika w podejmowaniu decyzji politycznych, w tym dotyczących wyborów prezydenckich. Każdy ma prawo do własnych poglądów i do głosowania zgodnie ze swoimi przekonaniami, a organizacja związkowa nie ingeruje w te decyzje.
Nie angażujemy się w kampanię wyborczą i nie rekomendujemy żadnego kandydata, ponieważ naszym celem jest jedność środowiska pracowniczego, a nie podział według politycznych preferencji. Jednocześnie wierzymy, że otwartość na dialog i szacunek dla różnorodności są fundamentem skutecznej działalności związkowej i rzeczywistej solidarności między pracownikami. Dążymy do tego, aby miejsca pracy były wolne od napięć politycznych i stanowiły środowisko wzajemnego wsparcia oraz sprawiedliwości.
KOMISJA MIĘDZYZAKŁADOWA