W dniu dzisiejszym rozmawialiśmy z Departamentem Spraw Rodzinnych i Nieletnich w Ministerstwie Sprawiedliwości w sprawie pisma dot. grupy zawodowej specjalistów Opiniodawczych Zespołów Sądowych Specjalistów z dnia 24 lipca 2018r. Czekamy cierpliwie na odpowiedź.
Katowice, dnia 24 lipca 2018r.
Nr – 1/24/07/2018
Szanowny Pan
Łukasz Piebiak
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Szanowny Panie Ministrze,
Działając w imieniu Międzyzakładowej Organizacji Związkowej NSZZ „Solidarność” Pracowników Sądownictwa W trosce o prawidłowość procesu diagnostycznego, jakość sporządzanych opinii przez specjalistów opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów oraz w trosce o komfort i higienę pracy pracowników OZSS zachodzi konieczność zmiany punktu 8.10 Zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 lutego, 2016 r. w sprawie ustalenia standardów metodologii opiniowania w opiniodawczych zespołach sądowych specjalistów, który zakłada, że „termin sporządzenia opinii zakreśla organ zlecający, przy czym opinia powinna być sporządzona nie później niż w terminie 14 dni od dnia zakończenia badania”.
Obowiązujące aktualnie przepisy, wynikające z powyższego Zarządzenia w znacznym stopniu utrudniają wykonywanie obowiązków jakie nakłada na specjalistów Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 roku Art. 11.1. „Kierownik zespołu i specjalista są zobowiązani: 1) czynności, o których mowa w art. 1, wykonywać z najwyższą starannością”.
Zwiększająca się ilość planowanych badań (zgodnie z oczekiwaniami ministerialnego nadzoru merytorycznego) przy coraz większej złożoności i trudności spraw zlecanych do zaopiniowania powoduje, że specjaliści wykonują swoją pracę pod presją i w warunkach bardzo dużego obciążenia psychicznego. Podkreślenia wymaga fakt, iż de facto 14-dniowy termin wydania opinii jest w najlepszym przypadku terminem co najwyżej 10-dniowym (bez sobót i niedziel, dni ustawowo wolnych od pracy). W tym czasie specjaliści wykonują kolejne swoje zadania – analizują akta zleconych spraw (często wielotomowe), przeprowadzają kolejne badania, przygotowują się do rozpraw sądowych i uczestniczą w nich – często w sądach oddalonych o kilkadziesiąt kilometrów, poszerzają swoje kompetencje merytoryczne, korespondują z sądem, załatwiają sprawy formalne z sądami, kuratorami sądowymi, związane bezpośrednio z procesem diagnostycznym itp.
Konieczność sporządzenia opinii w ciągu 14 dni wymusza na specjalistach wykonywanie zadań z naruszeniem Kodeksu Pracy, w godzinach nadliczbowych, za które nie otrzymują wynagrodzenia.
Dodatkowo Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 roku o opiniodawczych zespołach sądowych specjalistów nakłada na tę grupę zawodową obowiązek wykonywania zadań z zachowaniem najwyższej staranności, co przy kumulacji czynników związanych ze zwiększającą się ilością badań, złożonością zlecanych spraw oraz wymogiem terminowego sporządzania opinii, staje się niemożliwe. Istnieje realne zagrożenie spadku jakości wydawanych opinii, a przez to naruszenia dobra osób badanych oraz zleceniodawcy.
Przedstawiona wyżej sytuacja wywołuje frustrację pracowników OZSS i nasilające się przypadki rezygnacji z pracy specjalistów o wysokim stopniu kompetencji zawodowych. To zjawisko z kolei powoduje wzrost obciążenia pracą tych specjalistów, którzy są jeszcze zawodowo związani z sądownictwem.
Zatem zmiana terminu wydania opinii przynajmniej poprzez wyłączenie z terminu 14 dni sobót, niedziel, przypadających świąt i urlopów np. jednego ze specjalistów (opinie są sporządzane w co najmniej dwuosobowym zespole) oraz wprowadzenie zapisu, że zwolnienie lekarskie specjalisty automatycznie wydłuża czas wydania przez niego opinii -pozwolą na bardziej dogodną indywidualną organizację czasu pracy specjalisty, dostosowanie tempa pracy do możliwości psychofizycznych i stopnia obciążenia aktualnymi zadaniami, a w konsekwencji dochowanie najwyższej staranności wykonywanych czynności i nienaruszanie praw pracowniczych. Na ten moment tempo pracy specjalistów, stawiane im wymagania przekraczają zdecydowanie możliwości psychofizyczne pracowników, a uregulowania prawne naruszają przepisy wyższej rangi, jakim jest Kodeks Pracy.
Z wyrazami szacunku,
Edyta Odyjas
Przewodnicząca Komisji Międzyzakładowej
Organizacji Związkowej NSZZ „Solidarność” Pracowników Sądownictwa